Opieka nad osobą unieruchomioną z powodu choroby wymaga większego zaangażowania, niż u pozostałych chorych. Istotnym problemem, który dotyczy wielu osób stale leżących w łóżku są odleżyny. Istnieje jednak wiele sposobów, aby im zapobiec. Jednym z ich jest odpowiednio skomponowana dieta, bogata szczególnie w produkty o dużej zawartości białka. Jakie produkty włączyć do jadłospisu, aby uniknąć pojawienia się odleżyn? Istnieją także suplementy, które pomagają w ich gojeniu? Jednym z nich jest karnozyna.
Leczenie odleżyn i gojenie ran to procesy, pochłaniające znaczne ilości składników odżywczych: białek, tłuszczów, węglowodanów, minerałów i witamin. Z tego względu dieta osoby unieruchomionej, a przez to zagrożonej powstaniem odleżyn musi być znacznie bogatsza, niż osoby zdrowej. Jeżeli z jakichś względów pożywienie nie dostarcza odpowiednich składników, można je uzupełniać, sięgając po suplementy diety.
Co jest najważniejsze w diecie chorego z odleżynami?
Według zaleceń dietetyków klinicznych jadłospis chorego leżącego powinien być tak skomponowany, aby zawierał o 20% więcej kalorii, pochodzących z białka. Bardzo ważne dla prawidłowego gojenia odleżyn jest białko mięsa. W codziennym jadłospisie osoby chorej powinny znajdować się potrawy z wołowiny, wieprzowiny lub drobiu. Bogatym źródłem białka mogą też być ryby, rośliny strączkowe lub nabiał (mleko, sery). Należy jednak wiedzieć, że tylko mięso jest źródłem karnozyny, która ma kluczowe znaczenie dla procesu regeneracji tkanek. Pozostałe produkty wysokobiałkowe nie zawierają go wcale, dlatego spożywanie mięsa jest niezbędne do zapobiegania odleżynom.
Jakie suplementy diety można wtedy podawać?
Dla prawidłowego gojenia konieczna jest także podaż witamin z grupy B (B1, B2, B6 i kwasu pantotenowego). Zwłaszcza ten ostatni związek ma duże znaczenie dla regeneracji skóry i tkanki podskórnej. Z kolei witamina C bierze udział w procesie syntezy kolagenu, czyli białka budującego tkankę łączną. Składniki mineralne, konieczne do prawidłowego gojenia to przede wszystkim cynk i żelazo. Jeżeli zwykłe posiłki nie dostarczają ich w prawidłowych ilościach, można podawać je w postaci preparatów witaminowo-mineralnych. Także karnozynę można podawać w postaci suplementu diety. Karnozyna jest źródłem dwóch aminokwasów: ß- alaniny i L-histydyny. Pierwszy z nich pobudza syntezę kolagenu i kwasów nukleinowych w tkance łącznej. Dzięki temu rany i odleżyny goją się szybciej. L-histydyna odpowiada za budowę nowych naczyń krwionośnych w uszkodzonych tkankach. ß- alanina może być dostarczana do organizmu tylko ze źródeł zewnętrznych – zazwyczaj jest to karnozyna, pochodząca z mięsa wołowego lub wieprzowego. Regularna suplementacja karnozyny to dobre rozwiązanie dla osób, które ograniczają spożycie mięsa, rezygnują z niego zupełnie lub nie są w stanie go jeść ze względu na swoją chorobę. Karnozyna może być także zażywana też przez osoby w wieku 50+ oraz zagrożone wystąpieniem zespołu metabolicznego lub cukrzycy typu 2 (Karnozynę można zakupić w internecie np. Tutaj).
Właściwe nawodnienie także chroni przed odleżynami
Oprócz prawidłowych ilości i proporcji składników odżywczych, osobie leżącej powinno się zapewnić odpowiednią ilość wody. Właściwe nawodnienie organizmu wzmacnia skórę, chroniąc ją w ten sposób przed otarciami, urazami i powstawaniem odleżyn, a także zapewnia właściwą pracę wszystkich narządów i układów. Napoje powinny być podawane choremu często, ale w małych porcjach. Wypicie zbyt dużej ilości wody na raz może wywołać utratę apetytu i rezygnację z posiłku, tak koniecznego do utrzymania chorego w dobrym stanie. Także posiłki mogą być mniej obfite, ale podawane częściej. Takie postępowanie może uchronić pacjenta przed nagłą utratą wagi, która mogłaby pogorszyć jego stan.
Dla osób z odleżynami niewskazane są używki: kawa, alkohol i papierosy, ponieważ prowadzą do odwodnienia i przesuszenia skóry. Aby uniknąć błędów podczas układania diety dla chorego unieruchomionego czasowo lub na stałe, niezbędna jest konsultacja prowadzącego lekarza i dietetyka klinicznego. Każdy taki przypadek należy traktować indywidualnie, biorąc przy tym pod uwagę schorzenie, które stało się przyczyną ograniczonej mobilności. Lekarz i specjalista od odżywiania ocenią stan chorego i oszacują jego zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze, ponadto stwierdzą, czy któreś ze składników pożywienia są szczególnie wskazane lub przeciwwskazane.
fot. by Victor, creative commons
