Jak się uczyć, jak zapamiętywać

Wstęp

Edukacja kosztuje. Tylko na podręczniki wydać trzeba co roku minimum kilkaset złotych. Do tego nie ma gwarancji, że inwestycja zwróci się – abstrahując od zawartości książek i przekazywanej przez nauczycieli wiedzy – na jak długo zapamiętamy te wszystkie upychane w głowie informacje? Kwestia, co z tą wiedzą zrobimy w przyszłości, to zupełnie odrębny temat…
Funky Diva prezentowała ostatnio metodę zwaną spaced repetition oraz dwa z wielu programów, które tę metodę wykorzystują: SuperMemo UX i Mnemosyne. Chociaż ostateczna ocena obu tych aplikacji zależy od indywidualnego gustu użytkownika, to trzeba przyznać, że są to programy co najmniej dobre. Podobną ocenę można wystawić aplikacji, którą w tym miejscu przedstawimy, podwyższając ją jednakże o duży plus – za cenę i synchronizację. Aplikacją, o której mowa, a raczej grupie aplikacji, jest Anki – we wszystkich swych „wcieleniach” darmowa i właściwie bezbłędna pod względem komunikacji pomiędzy poszczególnymi instalacjami na różnych urządzeniach.

Powtarzać, by pamiętać

[box_info]

Anki, podobnie jak Mnemosyne, wykorzystuje zmodyfikowany algorytm SuperMemo (SM2). Karty (fiszki) używają znaczników HTML i mogą zawierać, prócz tekstu, obrazki, filmy, dźwięki oraz równania LaTeX. Talie kart i statystyki użytkownika przechowywane są w otwartym formacie SQLite.

[/box_info]

Sposób tworzenia i przechowywania danych jest w Anki nieco inny niż w większości „fiszkowych” programów wykorzystujących spaced repetition.
Przede wszystkim materiał do zapamiętania zapisuje się w grupach powiązanych ze sobą informacji zwanych faktami. Oznacza to, że zamiast sporządzić tradycyjną kartę z pytaniem i odpowiedzią (choć można i tak), w poszczególne pola (których ilość jest dowolna) faktu  wpisujemy dane, które później w zależności od potrzeb będą wyświetlane na kartach jako pytania i odpowiedzi. Podstawowe zalety takiego systemu to oszczędność czasu i wysiłku, poświęconych na opracowanie wielu podobnych do siebie fiszek.
Ponadto, do utworzenia kart wykorzystuje się szablony, które wraz z listami pól dla faktów tworzą modele. Na przykład, użytkownik chce nauczyć się (lub tylko powtórzyć) władców Polski wraz z datami ich panowania i dynastiami, do których należeli. W tym celu tworzy talię kart „Królowie Polski”. Ponieważ podstawowy model mu nie wystarczy, tworzy nowy, składający się z szablonów: Król – Dynastia, Król – Lata panowania, Król – Dynastia – Lata panowania. W tym przypadku nazwy szablonów zbudowane są z nazw pól, które w nich występują, ale nie jest to konieczne. Pól może być dowolna ilość i można używać ich wybiórczo. Dodatkowo użytkownik stworzył pole „Portret”, którego zawartość (portret władcy) będzie wyświetlana wraz z pytaniem. Każde pytanie mogłoby zawierać jedynie nazwę pola (umieszczaną w klamrach: {{Król}}), ale jeśli poszczególne informacje wykorzystuje się w różnych konfiguracjach (w różnych taliach), lepiej je rozwinąć:
Podaj dynastię, do której należał {{Król}}. W ten sposób podczas tworzenia kart nie będzie potrzeby wielokrotnego wpisywania całego zdania. Rezultat powinien wyglądać tak:

lub tak:

Dzięki takiemu systemowi można tworzyć karty z dowolnymi kombinacjami pytań i odpowiedzi
(np. „[{{ Król}}] panował w latach {{Lata panowania}}”  = Pytanie: „… panował w latach 1506-1548”, Odpowiedź: „Zygmunt I Stary panował w latach 1506-1548”, itd.).
Tekst można także formatować, albo w szablonach, albo oddzielnie dla talii czy kart, zmieniając czcionkę, jej kolor, wielkość, itp.
Przeglądanie kart, czyli powtarzanie i sprawdzanie wiadomości jest podobne, do tego, z czym można spotkać się w innych tego typu programach. Po wyświetleniu karty z pytaniem, należy udzielić odpowiedzi (można w myślach czy na głos, a można też, wybierając odpowiednią opcję w ustawieniach talii, wpisać ją w dodatkowym okienku). Po kliknięciu Pokaż odpowiedź, należy wystawić sobie ocenę w skali 1-4. W miarę postępów w nauce, wraz z kolejnymi powtórkami nad przyciskami Znowu, Trudna, Dobra, Łatwa będzie zmieniać się termin kolejnego wyświetlenia karty. Wynika to właśnie z zastosowania metody spaced repetition – w zależności od noty, którą przyznał sobie użytkownik, program dostosuje częstotliwość i czas pojawiania się poszczególnych fiszek.
Postępy w nauce można przeanalizować dzięki statystykom, które (także graficznie) dostarczają wszelkich informacji na temat dotychczasowej pracy z kartami.

Pamiętaj… zabrać fiszki ze sobą

Użytkownicy programu nie muszą sami komponować talii. Jeśli tworzą własne, pomoc mogą znaleźć na forum, w przeciwnym razie, do pobrania za darmo (z poziomu samego programu) jest mnóstwo różnorodnych tematycznie talii. Podobnie, zarówno w tworzeniu, jak i przeglądaniu kart, przydadzą się darmowe wtyczki, które nie tylko naprawiają problemy w funkcjonowaniu aplikacji (tu przyda się np. Fix Dropbox Folder Location), ale wzbogacą jej funkcjonalność.
Program Anki jest dostępny nie tylko dla Windows i nie tylko dla komputerów stacjonarnych czy laptopów (szczegóły w ramce). Własną czy też udostępnioną talię można przeglądać na urządzeniach przenośnych, a także przez przeglądarkę, dzięki darmowemu serwerowi AnkiWeb. Wszystkie wersje aplikacji są darmowe, a postępy w nauce można synchronizować pomiędzy urządzeniami (także automatycznie, w zależności od wybranych ustawień). Uwaga: można napotkać problemy z synchronizacją użytych mediów (obrazków, dźwięków, itd.) – są one jednak łatwe do naprawienia, albo za pomocą dodatków, jak wspomniany Fix… (jeśli korzystamy z Dropboxa), albo przez odpowiednie zmiany w położeniu folderów z plikami mediów (jak to jest w przyp. AnkiDroida).

Niniejszy tekst, podobnie jak poprzednie (o SuperMemo i Mnemosyne), nie jest i nie był pomyślany jako dokładny i wyczerpujący opis aplikacji wspomagających uczenie się. Miał on raczej zaprezentować, w oparciu o wybrane przykłady, ideę SuperMemo i spaced repetition jako metod zwiększających efektywność zapamiętywania faktów.
Polecając samą metodę, zachęcamy jednocześnie do dokładniejszego zapoznania się z możliwościami przedstawionych programów, ale również zachęcamy do sięgnięcia po im podobne i wybrania tego (tych?), które najbardziej będą odpowiadać indywidualnym gustom i potrzebom.

[box_light]Anki jest dostępny dla następujących systemów:
Windows, Linux, Mac OS X, FreeBSD, iOS, Android, Maemo[/box_light]