Hematokryt, czyli HCT, określa stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości krwi w organizmie. Wartości zarówno powyżej, jak i poniżej normy wiążą się z różnymi chorobami, dlatego to badanie jest tak istotne w diagnostyce. Jak wygląda przebieg mierzenia hematokrytu i kiedy warto go sprawdzić? Dowiesz się tego w poniższym artykule.
Hematokryt – czym jest?
Badanie HCT pozwala określić udział erytrocytów (czyli czerwonych krwinek) we krwi człowieka. Normy hematokrytu w wynikach badania krwi przyjmują różne wartości w zależności od płci i wieku. U kobiet wskaźnik hematokrytu wynosi od 37 do 47%, u mężczyzn – 40-50%, natomiast u dzieci od 35 do 49% (przy czym poziom HCT u noworodków może wynosić aż 69%).
W celu zbadania hematokrytu pobiera się krew z żyły łokciowej lub nakłuwa opuszek palca. Wynik analizy morfologicznej próbki przeważnie można odebrać w kolejny dzień roboczy.
Kiedy sprawdzić wskaźnik hematokrytu?
HCT należy do badań morfologicznych, z tego względu zaleca się jego rutynowe sprawdzanie co najmniej raz w roku. Ma to na celu ocenę stanu zdrowia i ogólnego funkcjonowania, a także pozwala na wczesnym etapie wykryć ewentualne choroby.
Istnieją jednak pewne wskazania do badania hematokrytu, w przypadku których warto niezwłocznie udać się do przychodni. Do takich niepokojących objawów należą:
- spadek energii utrzymujący się dłuższy czas,
- ogólne osłabienie i zmęczenie,
- częste, nawracające infekcje;
- bladość skóry;
- obfite, bolesne miesiączki;
- senność;
- wypadanie włosów;
- problemy z cerą;
- uderzenia gorąca;
- kołatanie serca.
Jak przygotować się do badania?
Już około 2 dni przed badaniem nie należy palić papierosów, pić alkoholu czy też stosować innych używek, które mogłyby wpłynąć na wynik HCT. Ostatni posiłek powinien być lekki, spożyty przynajmniej osiem godzin przed pobraniem krwi. Na badanie hematokrytu przychodzi się więc na czczo, pomiędzy godziną 7 a 9 rano. Warto zaznaczyć, że kobiety nie mogą mieć badanego HCT podczas trwania miesiączki.
Hematokryt za niski lub za wysoki – o czym może świadczyć?
Jeżeli wartość hematokrytu nie mieści się w normie, może to wskazywać na poważne dolegliwości. Zbyt wysokie HCT często towarzyszy przewlekłemu paleniu tytoniu, nadmiernej potliwości i odwodnieniu (np. na skutek wymiotów czy biegunki). Podwyższony wskaźnik występuje także w przypadku chorób płuc i serca, a nawet nowotworów – czerwienicy lub raka nerek. Jednakże sama wysoka wartość hematokrytu nie jest jeszcze równoznaczna ze schorzeniem, gdyż do prawidłowej diagnozy pod uwagę brane są także inne elementy morfotyczne krwi, jak również poziom hemoglobiny.
Najczęstszą przyczyną niskiego HCT jest niedokrwistość, czyli anemia. Wartość poniżej normy może także wskazywać na choroby szpiku kostnego (m.in. białaczkę), a także ostre lub przewlekłe krwawienia z pęcherza moczowego, przewodu pokarmowego czy macicy.
Badanie hematokrytu zawsze powinno zostać zinterpretowane przez lekarza, gdyż tylko specjalista może prawidłowo zdiagnozować ewentualną chorobę i zdecydować o leczeniu.
