Rola witaminy D w organizmie
Witamina D odgrywa kluczową rolę w wielu funkcjach organizmu. Warto więc znać jej poziom i w razie niedoborów uzupełnić ją.
Zdrowe kości
Witamina D wspomaga jelitowe wchłanianie wapnia i pomaga utrzymać jego odpowiedni poziom we krwi, co jest niezbędne do zdrowej mineralizacji kości.
Niedobór witaminy D u dzieci może np. powodować krzywicę. Podobnie u dorosłych, niedobór tej witaminy objawia się osteomalacją lub zmiękczeniem kości. Osteomalacja skutkuje demineralizacją kości i ich osłabieniem. Długotrwały niedobór witaminy D może również skutkować osteoporozą (zmniejszeniem gęstości mineralnej kości).
Funkcja immunologiczna
Odpowiednie spożycie witaminy D może wspierać funkcje odpornościowe i zmniejszyć ryzyko chorób autoimmunologicznych.
Naukowcy sugerują, że witamina D odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Uważają, że może istnieć związek między długotrwałym niedoborem witaminy D, a rozwojem chorób autoimmunologicznych, takich jak cukrzyca, astma czy reumatoidalne zapalenie stawów. Ciągle trwają badania nad tym zagadnieniem.
Dotychczasowe badania w probówkach już wykazały, że witamina D ma pozytywny wpływ na odpowiedź immunologiczną ludzkich komórek.
Jak witamina D wpływa na włosy?
Witamina D wpływa na zdrowie wielu części ciała, w tym skóry i włosów. Odgrywa rolę w tworzeniu nowych mieszków włosowych. Mieszki włosowe to małe pory, z których wyrastają nowe włosy. Nowe mieszki włosowe mogą pomóc włosom zachować grubość i zapobiec przedwczesnemu ich wypadaniu.
Ze względu na ten związek, dostarczanie odpowiedniej ilości witaminy D może wspomagać wzrost i odrastanie włosów.
Niedobór witaminy D
Chociaż organizm może wytwarzać witaminę D, niektóre osoby są bardziej narażone na ryzyko niedoboru niż inne.
Wymieńmy czynniki, które mogą mieć na to wpływ:
- Kolor skóry: pigmentacja w skórze zmniejsza zdolność organizmu do absorbowania promieni ultrafioletowych B (UVB) ze słońca. Absorbowanie promieni słonecznych jest niezbędne, aby skóra mogła produkować witaminę D.
- Brak ekspozycji na słońce: osoby, które mieszkają w północnych szerokościach geograficznych lub obszarach o wysokim zanieczyszczeniu, pracują na nocnych zmianach lub są większość czasu spędzają w domu, powinny suplementować witaminę D.
- Karmienie piersią: zaleca się, aby wszystkie niemowlęta karmione piersią otrzymywały 400 jednostek międzynarodowych (IU) dziennie doustnej witaminy D.
- Osoby starsze: zdolność skóry do syntezy witaminy D zmniejsza się z wiekiem. Osoby starsze często więcej czasu spędzają w pomieszczeniach zamkniętych.
- Osoby ze schorzeniami ograniczającymi wchłanianie tłuszczów: witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach, co oznacza, że spożycie jest zależne od jelit wchłaniających tłuszcze dietetyczne. Warunki, które ograniczają wchłanianie tłuszczu mogą zmniejszyć spożycie witaminy D z diety.
- Osoby z otyłością: duża ilość tkanki tłuszczowej może ograniczać zdolność organizmu do wchłaniania witaminy D ze skóry.
- Osoby po zabiegu bypassu żołądkowego: taka operacja omija część górnego jelita, która wchłania duże ilości witaminy D. To ominięcie może spowodować niedobór.
Symptomy niedoboru
Większość osób z małym przejściowym niedoborem witaminy D nie wykazuje objawów. Jednak przewlekły niedobór może powodować hipokalcemię, chorobę związaną z niedoborem wapnia, oraz nadczynność przytarczyc, która prowadzi do zaburzeń hormonalnych podnoszących poziom wapnia we krwi.
Może to skutkować wtórnymi objawami, w tym:
- kruchość kości, zwłaszcza u starszych dorosłych
- osteoporoza
- bóle kości
- zmęczenie
- drgawki mięśniowe
- osłabienie mięśni i bóle mięśniowe
- artretyzm, czyli sztywność stawów
Natomiast jeśli niedobór witaminy D utrzymuje się przez dłuższy czas, może doprowadzić do powikłań, takich jak:
- schorzenia układu sercowo-naczyniowego
- problemy autoimmunologiczne
- choroby neurologiczne
- infekcje
- powikłania ciąży
- niektóre nowotwory, w tym piersi, prostaty i jelita grubego
Witamina D u niemowląt
Okres niemowlęcy i dziecięcy to czas szybkiego wzrostu kości. Dlatego konieczne jest, aby niemowlęta otrzymywały odpowiednie ilości witaminy D.
Przewlekły niedobór witaminy D może powodować krzywicę, czyli rozmiękanie tkanek kostnych, które może prowadzić do zniekształcenia kości i stawów.
Niedobór witaminy D ma również powiązania z wysokim ciśnieniem krwi i nadciśnieniem u dzieci.
Amerykańska Akademia Alergologii Astmy i Immunologii sugeruje związek między niską ekspozycją na witaminę D, a zwiększonym ryzykiem uczuleń alergicznych.
Na przykład, dzieci, które mieszkają bliżej równika mają niższe wskaźniki przyjęcia do szpitala z powodu alergii. Są one również mniej narażone na alergię na orzeszki ziemne.
Witamina D w ciąży
Badania z 2019 roku sugerują, że osoby w ciąży z niedoborem witaminy D mogą mieć większe ryzyko rozwoju stanu przedrzucawkowego i przedwczesnego porodu.
Stwierdzono, że może istnieć związek między wyższymi stężeniami witaminy D w czasie ciąży a zmniejszonym ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego i przedwczesnego porodu.
Niektóre badania wiążą niski poziom witaminy D z cukrzycą ciążową.
Może istnieć związek między odpowiednim spożyciem witaminy D w czasie ciąży, a zmniejszonym ryzykiem rozwoju astmy i alergii pokarmowej u noworodków. Nadal trwają badania w tym aspekcie.
Źródła witaminy D
Możemy uzyskać witaminę D z ekspozycji na światło słoneczne. Jednak osoby z niedoborem tej witaminy czy te z różnymi chorobami nie mogą polegać wyłącznie na ekspozycji na światło słoneczne. W miesiącach zimowych, kiedy słońce nie jest tak silne, każdy może skorzystać z suplementów witaminy D.
Następujące pokarmy są źródłem witaminy D:
- tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela i tuńczyk
- żółtka jaj
- ser
- wątroba wołowa
- grzyby
- mleko modyfikowane
- zboża i soki
Dawkowanie
Ludzie mogą mierzyć spożycie witaminy D w mikrogramach (mcg) lub jednostkach międzynarodowych (IU). Jeden mcg witaminy D jest równy 40 IU.
O odpowiednie dawkowanie warto zapytać swojego lekarza rodzinnego.
Górna granica, polecana przez służbę zdrowia wynosi 4,000 IU dziennie dla osoby dorosłej. Jednak Międzynarodowy Instytut zdrowia informuje, że toksyczność witaminy D jest mało prawdopodobna przy spożyciu poniżej 10 000 IU dziennie.
Szeroki wybór witaminy D w kapsułkach, tabletkach i kropelkach jest dostępny między innymi w aptekach internetowych, np. tutaj
https://www.apo-discounter.pl/witamina-d-c-1724
Nadmierne spożycie witaminy D może prowadzić do hiperkalcemii, czyli nadmiernie wysokiego poziomu wapnia we krwi. Może to prowadzić do zwapnienia kości oraz stwardnienia naczyń krwionośnych, nerek, płuc i tkanek serca.
Hiperkalcemia może być zagrożeniem dla życia i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Do najczęstszych objawów nadmiaru witaminy D należą bóle głowy i nudności. Jednak zbyt duża ilość witaminy D może również prowadzić do:
- utraty apetytu
- suchości w ustach
- metalicznego posmaku
- wymiotów
- zaparć
- biegunki
Nadmiar witaminy D zwykle wynika z przypadkowego nadmiernego spożycia.
Podsumowanie
Organizm wytwarza witaminę D dzięki ekspozycji na słońce. Wiele pokarmów i suplementów zawiera również witaminę D. Witamina ta odgrywa ważną rolę w utrzymaniu kości, zębów i optymalnej funkcji immunologicznej. Zapobiega nadciśnieniu, alergii, chorobom serca, anemii oraz cukrzycy.
